Dynia (nie) zwyczajna
W rodzinie dyniowatych aż roi się od intrygujących gatunków i odmian. Warto rozsmakować się w cukinii, kabaczkach, a nawet patisonach. Pod względem botanicznym dynia, jako roślina użytkowa, występuje w kilku gatunkach. Mamy więc olbrzymią, piżmową, figolistną i zwyczajną. I to właśnie ta ostatnia ma kilka ciekawych form. Możemy ją uprawiać pod postacią kabaczka, cukinii, patisona, dyni makaronowej bezłupinowej. Do wyboru, do koloru.
Co gwarantuje wysokie plony? Jest to gatunek ciepłolubny, o dość dużych wymaganiach glebowych. Preferuje gleby żyzne, o wysokim udziale próchnicy i odczynie zbliżonym do obojętnego, a przede wszystkim szybko nagrzewające się. Nieodpowiednie pod upraw dyniowatychs ą podłoża mineralne, zimne, słabo przepuszczalne. Dynia ma wysokie wymagania wodne ze względu na dużą powierzchnię blaszek liściowych, płytki system korzeniowy i masę wytwarzanych owoców. Deficyt wody w czasie wzrostu skutkuje zwykle drobnieniem owoców. Zapewniając roślinom takie warunki, a także pamiętając o odpowiednim nawożeniu, możemy spodziewać się wysokich plonów. Gatunek ten szczególnie docenia zasilanie kompostem Dobre reaguje również na dokarmianie dolistne nawozami wieloskładnikowymi.
Zasady wysiewu. W uprawie wszystkich warzyw z rodziny dyniowatych zaleca się wysiew w połowie maja bezpośrednio do gruntu. Podłoże powinno mieć temperaturę około 18-20 stopni Celsjusza. Można też wówczas wysadzić rozsadę. Bez względu na sposób warto przestrzegać właściwych odległości między nasionami lub sadzonkami. Jeśli dobrze zamieścimy je na tym etapie, będą miały przestrzeń do prawidłowego rozwoj. Idealna rozstawa stosowana dla dyni olbrzymiej to 100 x 120cm w rzędach i 120 cm w międzyrzędziach, a dla dyni zwyczajnej 60 x 60 cm. Najczęściej praktykuje się siew punktowy po 2 nasiona do dołka, na głębokość około 4 cm. Kiedy rośliny wzejdą i będą miały po 2-3 listki, można zostawić tylko najsilniejszą.
Zdrowie na talerzu. Owoce dyniowatych zawierają wiele cennych dla organizmu składników mineralnych, m.in. potas, cynk, beta karoten, kwas foliowy i kukurbitacynę. Ta ostatnia jest charakterystyczna właśnie dla tych warzyw. Wśród jej właściwości największe znaczenie ma to, że pobudza trawienie oraz wydzielaniu soku żołądkowego Działa też przeciwzapalnie. Taki zestaw minerałów obniża poziom złego cholesterolu i pozytywnie wpływa na stan cery. W kuchni zarówno dynie, kabaczki, jak i patisony doskonale komponują się z ostrymi daniami i przyprawami. Warto z nich przyrządzić zupy, kotlety, placki, farsz do naleśników, kompoty, surówki, kluski i ciasta. Doskonale nadają się do zapiekania oraz konserwowania. Tłuszcz zawarty w pestkach dyni jest pełnowartościowy i lekkostrawny. Spożywajmy je bez obaw.
Które rośliny wybrać? Godną polecenia odmianą dyni olbrzymiej jest ‘Bambino’, którą można długo przechowywać. Wśród gatunków dyni zwyczajnej na uwagę zasługuje kabaczek ‘Złoty Cepelin’, cukinia ‘Soraya’ oraz patison ‘Disco’. Wszystkie rosną i plonują niezawodnie.
Dynia olbrzymia ‘Bambino’ - Odmiana średnio wczesna o kulistych owocach o masie do 15kg. Cechują się dużą zawartością karotenu i witaminy C. Rośliny mają krzaczasty pokrój.
Cukinia ‘Soraya’ - Ma kształtne, ciemnozielone owoce o masie 2-4kg. Bardzo dobrze zawiązuje je nawet w niższych temperaturach. MIąższ jest biały, soczysty, kruchy i bardzo smaczny.
Kabaczek ‘Złoty Cepelin’ - Wytwarza lekko żebrowane, żółte owoce, po 3-6 szt. na roślinie. Ma silny wzrost i krzaczasto-płożący pokrój. Utrzymuje świeżość długo po zerwaniu.
Patison ‘Disco’ - To wczesna odmiana o krzaczastym, zwartym pokroju. Owoce mają charakterystyczną formę dzwonu z silnie ząbkowanym brzegiem. Roślina bardzo odporna na choroby grzybowe.
Jacek Siewierski, Główny Hodowca PNOS