Żmijowiec

Żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare L.) – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych. Jest rośliną dwuletnią, ciepłolubną.  Zawiera trujące alkaloidy i nie jest zjadana przez zwierzęta. Barwa kwiatów zależy od stopnia kwasowości soku komórkowego; w młodych kwiatach jest on kwaśny, co nadaje im czerwoną barwę, w dojrzałych kwiatach jest obojętny lub zasadowy, co nadaje kwiatom niebieską barwę.

Łodyga wzniesiona, gruba, o wysokości 30-100cm. Cała pokryta jest krótkimi włoskami, ponadto ciemnoczerwonymi brodawkami, na których wyrastają szorstkie i kłujące włoski.Liście lancetowate, szorstko owłosione i o zaostrzonych końcach, całobrzegie. Kwiaty  najpierw purpurowe, później niebieskie, o lejkowatym kształcie i długości 15-20mm. 4 lancetowate i zaostrzone działki kielicha, zrosłe tylko nieco w samej nasadzie, rosną również po przekwitnięciu kwiatu.

Roślina preferuje stanowiska słoneczne, glebę przepuszczalną, raczej suchą, niezbyt wilgotną (na glebie żyznej i wilgotnej rośnie zbyt bujnie i kwitnie słabiej). Siew w kwietniu wprost do gruntu. Po przekwitnięciu roślinę delikatnie przycina się. Rozmnaża się przez sadzonki lub wysiew nasion wiosną. W obecnych czasach żmijowiec najczęściej wykorzystywany jest jako roślina ozdobna i miododajna. Ma wysoką wydajność miodową – od 200 do 700 kg z hektara.

W farmacji stosuje się ziele (Herba Echii), które to jest bogate w alkaloidy pirolizyzdynowe: echiinę, echimidynę, homo-echimidynę, acetyloechimidynę, konsolidynę, cynoglosynę, konsolicynę oraz echiuvulgarinę. Zawiera także garbniki, krzemionkę, fitosterole, saponiny, olejek eteryczny i śluzy. Działa na układ nerwowy kojąc i wyciszając nerwy. Ma właściwości przeciwkaszlowe, a także gojące rany i przeciwtrądzikowe. Wykorzystywany w leczeniu tzw. domowymi sposobami. Jednak należy uważać na jego przedawkowanie skutkujące uszkodzeniem wątroby oraz halucynacjami. Mimo możliwości wykorzystania dobrodziejstw rośliny, należy jednak pamiętać, że roślina jest trująca. Dawniej używana była jako trutka na szczury. Stosowano ją również w w leczeniu padaczki, a także w lecznictwie ludowym jako środek przeciwbólowy i środek przeciw ukąszeniom żmij.

W opakowaniach: